Tükürük Bezi İltihabı Nedenleri Ve Belirtileri (Sialadenitis)

Tükürük bezi enfeksiyonu (iltihabı) tedavisi

Tükürük bezi iltihapları (Sialadenitis), tükürük salgılayan bezlerin viral ya da bakteriyel enfeksiyonlarıdır. Üç adet büyük, 400-500 adet küçük tükürük bezi vardır. Büyük tükürük bezleri parotis bezleri, submandibuler bezler ve sublingual bezleridir.

Parotis bezi : Parotis bezi kulakların ön kısmında, çene üzerinde her iki yanak bölgesinde 1 adet olmak üzere 2 adet bulunmaktadır. Bu bezlerin enflamasyonu kabakulak ya da protit olarak adlandırılır.

Submandibuler bezler : Submandibuler bezler çene altının her iki tarafında yer alır ve 2 adettir.

Sublingual bezler : Sublingual bezler dilin altında ağız tabanında yer alır ve 2 adettir.

Bütün tükürük bezleri ağız içerisinde, çeşitli yerlere açık kanallar aracılığı ile ürettikleri tükürükleri boşaltırlar.

Tükürük bezi iltihabı (enfeksiyonu) nedenleri

Tükürük bezi iltihapları oldukça sık meydana gelen enfeksiyonlardır ve bazen tekrarlamaya eğilimlidir. Örneğin kabakulak virüsü gibi virüsler tükürük bezlerinde iltihaplanmaya neden olurlar. Kabakulak enfeksiyonu nedeni ile oluşan tükürük bezi iltihapları genellikle çocuklarda görülür iken, yetişkinlerde de görülebilir. Kabakulak aşısı sayesinde günümüzde çok sık kabakulak enfeksiyonu görülmemektedir.

Bakteriyel tükürük bezi enfeksiyonları genellikle tıkanıklık nedeni ile (tükürük bezi taşı oluşması gibi) ya da ağız bakımının yeterli olmamasından kaynaklanır. Bakteriyel enfeksiyonlar çok az su veya sıvı tüketen ya da hastanelerde bulaşabilen enfeksiyonlardır.

Akut bakteriyel tükürük bezi enfeksiyonu genellikle Staphylococcus aureus'tur. Bazen geçirilen parotis bezi iltihabı, geçirilen bir cerrahi operasyon nedeni ile de oluşabilir.

Tükürük bezi iltihabı (enfeksiyonu) belirtileri

Tükürük bezleri iltihaplandığında görülen belirtiler, kulak önünde ya da çene altında şişlik olması, anormal tat duyusu, ağzı açma zorluğu, ağız kuruluğu, ateş yükselmesi, yemek yerken ağızda ya da yüzde ağrı hissetme, yüzün yan kısmında ya da boynun üst kısmında kızarıklık oluşması gibi belirtiler görülebilir.

Tükürük bezi iltihabı (enfeksiyonu) teşhisi

Tükürük bezi iltihabına bağlı şikayetleri olan hastanın bir diş doktoru ya da KBB uzmanı tarafından değerlendirilmesi ve muayene edilmesi gereklidir. Hastanın fizik muayenesinde çene altında ya da yüzünde şişlik, tükürük bezlerinde büyüme ve eğer var ise tükürük bezindeki taşın görülmesi sonucu tükürük bezi iltihabı teşhis edilir. Bazen ve bazı hastaların ağzında iltihaplı akıntı görülebilir.

Enfeksiyon bakteriyel bir enfeksiyon ise hastada ağrılı şikayetler olur. Hastalığın daha iyi teşhis edilmesi ve başka sorunların olup olmadığının tespit edilmesi için muayeneden sonra bilgisayarlı tomografi ve ultrasonografi tetkikleri istenir. Kabakulak ve benzeri virüslerin neden olduğu enfeksiyonların teşhisi için kan tetkikleri ve ağız salgısı kültürleri yapılır.

Tükürük bezi iltihabı (enfeksiyonu) tedavisi

Tükürük bezi enfeksiyonu için bazen herhangi bir tedaviye gerek kalmayabilir. Hastada ateş yükselmesi veya iltihap var ise bakteriyel bir enfeksiyon olabileceği göz önünde bulundurularak antibiyotik tedavisi verilir. Fakat viral bir enfeksiyon nedeni ile oluşan iltihaplanmalarda antibiyotik tedavisine gerek yoktur.

Tükürük bezinin enflamasyonel durumlarında ağız bakımı, yeterli su tüketimi, sigara kullanımı söz konusu ise sigaranın bırakılması gibi önlemler faydalı olur. Tükürük salgısını arttırmak için limonlu su içmek, ılık temiz bir bez ile ağız bölgesine masaj yapmak etkili olabilir. Tükürük bezindeki iltihap apseye neden olmuş ise apsenin boşaltılması işlemine gerek duyulur.

Bunların yanı sıra ağız bakımı için, ada çayından ya da tuzlu sudan yapılan gargara sıvıları da oldukça fayda sağlayabilir. Bir su bardağı kaynamış suda 3-4 yaprak ada çayını rengi çıkana kadar demleyip süzdükten sonra bir şişeye koyarak her gün iki kez bir iki yudum ağızda gargara yapılıp tükürülür. Bu gargara sıvısı 3-4 gün buz dolabında saklanarak kullanılabilir.

Yine bir litre kaynamış suya 2 çay kaşığı tuz eklenir ve bu su ile günde 2 kez gargara yapılır. Bu su hem buz dolabında hemde bir hafta oda sıcaklığında kalabilir ve bu gargara işlemleri bir hafta kadar hazırlanacak sıvıdan herhangi biri ile yapılabilir. Ağız bakımında dişleri fırçalamanın yanı sıra bu gargaralar dan aralı aralı yapmakta fayda vardır.